Śmierć Łóżeczkowa, czyli Zespół Nagłego Zgonu Niemowląt (z ang. Sudden Infant Death Syndrom – SIDS) to nagła śmierć zdrowego niemowlęcia w czasie snu. Niestety SIDS nie ma objawów. Dlatego niezmiernie ważna jest świadomość rodziców, by byli czujni i bacznie obserwowali swoje dziecko. Do śmierci może dojść w łóżeczku, w ramionach rodziców, w wózku i w dowolnym momencie podczas snu dziecka. Nie wolno jednak popadać w przesadę i czuwać nad łóżeczkiem 24 godziny na dobę!

Przyczyny nadal nieznane

SIDS boją się wszyscy rodzice. Nie wiadomo, jakie są przyczyny tego zespołu i nie wiadomo do końca, jak można mu zapobiec. Największe ryzyko SIDS ma miejsce między 2-4 miesiącem życia dziecka. Na świecie znane są jednak przypadki zgonów w 12 miesiącu życia. U dzieci rasy białej problem SIDS występuje 2 razy rzadziej niż u dzieci rasy czarnej i 3 razy rzadziej niż u niemowląt rdzennej ludności obu Ameryk. Wiadomo również, że SIDS częściej występuje u chłopców i dzieci z ciąż mnogich.

Prawdopodobne powody

Wnikliwe badania przeprowadzone w wielu krajach na świecie wykazały, że większość dzieci zmarłych z powodu SIDS układanych było do snu na brzuchu. Z badań przeprowadzonych w Wielkiej Brytanii wynika też, że umieralność z powodu SIDS zmalała dwukrotnie od momentu układania dzieci do snu na plecach, a w Nowej Zelandii zmalała nawet trzykrotnie.

Naukowcy przypuszczają, że przyczynami mogą być:

• bezdech, który występuje u wszystkich niemowląt – nie jest on niebezpieczny, ale jeśli się przedłuża – rodzice powinni zareagować,
• niewykryte wady serca,
• ucisk tętnicy kręgowej – gdy dziecko śpi na brzuszku i podniesie głowę może dojść do uciśnięcia tętnicy i od cięcia dopływu krwi do mózgu,
• genetyczne podłoże,
• zakażenie bakteriami,
• niedobór serotonin czyli neuroprzekaźnika biorącego udział w przekazywaniu informacji w mózgu.

Poznaj swoje dziecko!

Śmierć Łóżeczkowa SIDSObserwacja dziecka, poznanie jego zachowań, odruchów, reakcji może pomóc w zauważeniu niepokojących objawów, które powinny zaniepokoić rodziców:

• bez specjalnej przyczyny temperatura dziecka mierzona w odbycie jest wyższa niż 38oC lub niższa niż 36oC,
• dziecko jest pobudzone, apatyczne, blade,
• postękuje lub jego oddech jest utrudniony w czasie czuwania lub w czasie snu,
• dziecko nie chce jeść, wymiotuje.

Wymienione objawy nie muszą oczywiście oznaczać czy zwiastować SIDS, ale warto na nie reagować z odpowiednim wyprzedzeniem.

Wielu rodziców nie zdaje sobie sprawy z tego, że SIDS może wystąpić u dzieci zdrowych, bez jakichkolwiek podejrzeń o bezdech. Trzeba więc być ostrożnym w stosunku do każdego niemowlęcia bez względu na to jak się rozwija i czy jest w pełni zdrowe.

Prawdopodobne czynniki ryzyka wystąpienia SIDS

• młody wiek matki – poniżej 19 lat
• matki samotnie wychowujące swoje dzieci
• wcześniejsze kilkukrotne poronienia
• układanie do snu na brzuchu lub boku
• wystąpienie SIDS u rodzeństwa
• nadużywanie narkotyków, kawy lub papierosów przez matkę
• wcześniactwo i niska masa urodzeniowa
• okres zimowy
• czas obniżonej temperatury i zwiększonej ilości infekcji bakteryjnych
• niski status społeczno – materialny
• układanie dziecka do snu na miękkiej poduszce

Pierwsza pomoc

Gdy dojdzie do bezdechu, każda minuta jest cenna. Pierwszej pomocy dziecku musi udzielić osoba opiekująca się niemowlęciem, która powinna pamiętać, że jeżeli dziecko ma problemy z oddychaniem, to należy odwrócić je na brzuch. Gdy jest nieprzytomne należy udrożnić drogi oddechowe. Układamy dziecko w pozycji na płasko z głową delikatnie odchyloną do tyłu (pozycja wąchania kwiatka) i rozpoczynamy sztuczne oddychanie (obejmij swoimi ustami usta i nos dziecka i wdmuchuj powietrze do jamy ustnej niemowlęcia – 5 oddechów) *dotyczy niemowląt. Jeśli dziecko nie zacznie oddychać należy zastosować masaż serca (2 oddechy i 30 ucisków serca – naprzemian). Należy pamiętać, że masaż serca u niemowlęcia wykonujemy 2 palcami w 1/3 dolnej mostka. Czynność należy powtarzać do momentu pojawienia się pomocy medycznej.

Technologiczni pomocnicy

Obecnie z pomocą w opiece nad niemowlęciem przychodzi technologia. Na rynku dostępnych jest wiele rodzajów monitorów oddechu. Alarmują one o bezdechu niemowlęcia, który trwa dłużej niż 20 sekund. Przy zakupie monitorów należy pamiętać o tym, aby były wykonane z atestowanych materiałów i nie generowały pola elektrycznego.

Mamo, tato pamiętaj!

• do snu układaj dziecko zawsze na plecach nie krępuj kocykami ciała dziecka. Powinno ono swobodnie poruszać rączkami, nóżkami i główką. Jeśli przykrywasz niemowlę kocykiem to zawiń brzegi kocyka na wysokości klatki piersiowej dziecka pod materacyk – nie przykryje sobie twarzy. Najlepiej jednak ubierz dziecko w śpioszki i włóż niemowlę do śpiwora
• nie układaj dziecka na miękkich poduszkach, kocykach – grozi to uduszeniem
• nie obkładaj dziecka pluszowymi zabawkami
• nie przegrzewaj dziecka. Szczególnie w miesiącach zimowych niebezpieczne jest włączanie dodatkowych grzejników i utrzymywania wysokich temperatur w pomieszczeniach. Temperatura w pomieszczeniu, gdzie przebywa dziecko nie powinna przekraczać 20 st C
• podawaj płyny szczególnie w czasie upałów
• wietrz pomieszczenia, w którym przebywa dziecko
• w pomieszczeniu, gdzie śpi dziecko nie powinny przebywać zwierzęta
• unikaj malowania mieszkań, kupowania nowych mebli, dywanów, prania chemicznego mebli,
• dywanów w czasie, kiedy Twoje dziecko nie ukończyło 6 miesięcy
• regularnie odwiedzaj pediatrę – co 4-6 tygodni

Autor: lek. med. Izabela Bartnik, pediatra