W nieustannie rozwijającym się społeczeństwie XXI wieku, intensywnym postępie medycznym i technologicznym coraz częściej spotykamy się z liczną reprezentacją chorób neurodegeneracyjnych, a także innych zdarzeń neurologicznych, jak np. wypadki komunikacyjne.

Bardzo wysokie wymagania merytoryczne nie tylko wobec pracowników, korporacji, ale także wysokie wymagania edukacyjne wobec dzieci – stawiają nas przed koniecznością stałego monitorowania naszych kompetencji i możliwości poznawczych. Coraz częściej martwimy się o naszą pamięć, koncentrację, motywację do dalszej nauki i rozwoju – często też narzekając na bóle głowy o nieznanej etiologii. Efektywność naszych procesów intelektualnych jest poddawana stałej próbie. Wymaga się od nas wysokich kompetencji myślowych do później starości.

Zdarza się, iż w natłoku obowiązków, ciągłym pędzie, w wysokiej dyspozycyjności wobec pracodawców i potrzeb rodziny ignorujemy pierwsze symptomy zaburzeń funkcji poznawczych, które pojawiają się w coraz młodszym wieku (obecne są już po 40 roku życia, a epizodycznie znacznie wcześniej).
Jak pomóc sobie w tej sytuacji?

Niewielu z nas wie, iż dobrym adresem, pod którym nasze wątpliwości zostaną rozwiane, gdzie możemy ustalić plan pracy nad osobistą efektywnością, jest gabinet psychologa. Szczególnie warto szukać takich specjalistów, którzy świadczą także usługi z zakresu diagnozy i terapii neuropsychologicznej, posiadają doświadczenie kliniczne.

Kiedy to neuropsychologa?
Dobrostan naszego umysłu zależy nie tylko od dobrego nastroju, energii, motywacji do działania i entuzjazmu. Wszystkie te odczucia nie mogą pojawić się lub w pełni rozwinąć kiedy borykamy się z zaburzeniami pamięci, koncentracji, uwagi i jej przerzutności, elastyczności i finezji w dialogu, gdzie nasz umysł musi nie tylko ocenić intencje rozmówcy, ale także wykazać się wysoką integralnością pozyskiwanych informacji, umiejętnością ich przechowywania i odpamiętywania często w zaskakujących okolicznościach.

Warto zwrócić uwagę na pojawiające się trudności w codziennym funkcjonowaniu, prowadzeniu samochodu, orientacji w czasie i przestrzeni, efektywnej i skutecznej praksji ruchów dowolnych i planowanych (koordynacja wzrokowo-ruchowa). Zwróćmy uwagę u siebie i naszych bliskich na wszelkie zmiany w logice myślenia, nagłe zmiany osobowości i codziennej rutyny, powtarzające się gubienie przedmiotów codziennego użytku, niemożność ich odnalezienia, ubytki słowne, zapominanie podstawowych nazw i imion bliskich. Niepokojący jest także brak orientacji w bieżących wydarzeniach, niedbałość o higienę osobistą, rezygnacja z kontaktów społecznych, pojawienie się uzależnień behawioralnych, (gromadzenie przedmiotów, zakupoholizm, niedbałość o stan warunków życia).

Na jakie funkcje poznawcze warto jeszcze zwrócić uwagę?
Zdecydowanie na wszelkiego rodzaju trudności językowe, które manifestują się poprzez: dobór słów, przypominanie i przetwarzanie informacji, zdolności organizacyjne, abstrahowanie i kodowanie informacji oraz ich odzyskiwanie z pamięci, odtwarzanie wiadomości nie tylko słuchowych, ale i wzrokowych.

Jeśli zauważasz trudności u siebie lub swoich bliskich w zakresie nabywania i korygowania nowo przyswojonych wiadomości, odczuwasz z tego powodu frustrację i lęk – skorzystaj niezwłocznie z konsultacji i badania neuropsychologicznego. Jeśli byłeś „duszą towarzystwa”, doskonałym mówcą, a nagle unikasz towarzystwa, masz obawy przed publicznym wypowiadaniem się, trudności z konstruowaniem dłuższych wypowiedzi, zauważasz trudności z nazywaniem przedmiotów, potrzebujesz różnego rodzaju podpowiedzi z otoczenia (semantycznych i fonemicznych), masz trudności z liczeniem w podstawowym zakresie, zdarza ci się gubić drogę do domu, trudno ci się podpisać, wykonywać ruchy z zakresu małej motoryki (ruchy precyzyjne dłoni), to nie wpadaj w panikę – nasz umysł to doskonały komputer, który także wymaga czasem wsparcia i renowacji. Obecnie terapia neuropsychologiczna daje olbrzymie możliwości pracy w zakresie usprawniania funkcji poznawczych, także poprzez zajęcia logopedyczne (pacjenci afatyczni), czy zajęcia z zakresu terapii zajęciowej, arteterapii, biblioterapii.
Nasza Klinika daje możliwości pełnej diagnozy funkcji poznawczych i nastroju poprzez stosowanie wystandaryzowanych narzędzi psychometrycznych (np. Test Pamięci Wzrokowej Bentona), testy oceny stanu umysłowego, testy diagnozujące choroby neurodegeneracyjne, (Alzheimer i inne zespoły otępienne, zaburzenia demencyjne), zaburzenia afatyczne i agnozyjne (zaburzenia mowy i postrzegania wzrokowego), tzw. zespół zaniedbywania, (nie chodzi o higienę osobistą, lecz o zaburzenia postrzegania półkulowego), wiele prostych, ale skutecznych tzw. testów słownych i testów wykonawczych badających koordynację mózg-ręka-oko.

Podsumowując: wszelkie niedobory w zakresie słuchu, zaburzenia widzenia, zaburzenia ruchowe, zaburzenia mowy, pamięci i uwagi oraz procesów myślowych i uczenia się powinny skłonić nas do konsultacji neuropsychologicznej.

Autor: mgr Anna Pasławska-Turczyn, psycholog Centrum Zdrowia Kobiet