Szanowni Państwo,

Przed nami marzec i kwiecień – miesiące wytężonej pracy, wielu emocji i stresu w związku z Egzaminem Ósmoklasisty. Za nami trzy egzaminy próbne z tego zakresu. Często spotykam się z obawami rodziców, którzy nie wiedzą, jak radzić sobie z paletą różnorodnych emocji, przewlekłym stresem, a także z motywowaniem swych pociech do dużego wysiłku umysłowego i poznawczego. Nauczyciele, z kolei poszukują odpowiedzi na pytanie, które sposoby nauki mogą okazać się najbardziej efektywne?

Maj to z kolei czas matur, następnie przed nami – egzaminy na studia. System oświaty wprowadza wiele pułapów weryfikujących, np. dojrzałość szkolną, (egzaminy w klasach zero, egzaminy do szkół podstawowych niepublicznych, egzaminy po trzeciej i szóstej klasie, itd.). Z każdym z tych wydarzeń musimy sobie poradzić, efektywnie przejść tę konfrontację, najlepiej wyciągając po drodze wnioski, wzbogacając zasoby własne i ucząc się na błędach.

Jak tego dokonać? Z całą pewnością warto skorzystać z konsultacji u psychologa, psychopedagoga i zacząć wdrażać plan działania przynajmniej na miesiąc przed wielką próbą.
Właśnie – tu ważna dygresja – uważajmy na nomenklaturę i nie epatujmy poważnymi, biurokratycznymi terminami. Naszym dzieciom nie jest to do niczego potrzebne, a wprowadza jedynie dodatkowe napięcie emocjonalne -niepotrzebnie nakazując organizmowi pozostawanie w pełnej gotowości emocjonalnej i immunologicznej.

Ważnym działaniem jest wyprowadzenie rodziców i dzieci z chaosu informacyjnego i decyzyjnego – ten proces warto przeprowadzić w gabinecie psychologa, gdzie rodzic ze swoją pociechą na zasadzie otwartych mediacji są w stanie wypracować plan pracy, który będzie opierał się o systematyczność, pracę tzw. małymi krokami – codziennie chociaż 15 minut. Procedura ta wymaga również odpowiedniego doboru podręczników, pomocy dydaktycznych i biurowych, np. dla tzw. wzrokowców, którzy potrzebują odpowiedniego zwizualizowania materiału, a podczas konsultacji psychologicznych możemy nauczyć się wykonywania tzw. mapy myśli, interaktywnych notatek, całego systemu realizacji powtórek.

Przed nami egzaminy lingwistyczne i matematyczny – w tym miejscu warto zastanowić się – jakie predyspozycje, ale i deficyty posiada nasze dziecko. Niski wynik procentowy podczas egzaminów próbnych wcale nie oznacza lenistwa, niedbałości, nieprzygotowania… To często niezdiagnozowane lub tylko parcjalnie zdiagnozowane tzw. specyficzne trudności w uczeniu się. Mało kto wie, iż dziecko nie musi posiadać opinii, czy orzeczenia z poradni psychologiczno-pedagogicznej, a nawet może ją posiadać wyłącznie w zakresie dysleksji, ale jej często towarzyszą problemy ze spektrum dyskalkulii, co oznacza specyficzne problemy w uczeniu się matematyki. Dlatego tak bardzo ważna jest właściwa i całościowa diagnoza psychopedagogiczna ucznia, aktualizowana i uzupełniana o nowe aspekty wiedzy medycznej i psychologicznej o dziecku.

Równie ważnym aspektem jest sposób dydaktycznego przygotowania dziecka do egzaminów. Materiał nie może być jednorazowo zbyt obszerny, wymaga codziennego dzielenia na partie, warto by był opatrzony przykładowymi arkuszami egzaminacyjnymi, klarownie przedstawionymi wzorami i rozwiązaniami zadań z zaprezentowaną kolejnością ich wykonywania.

Dla dzieci stresująca kwestią jest także brak dostępu do zeszytów i podręczników z klas 4-7. Zadbajmy o to wcześniej – zachowujmy zeszyty, a brakujące podręczniki starajmy się dokupić. To znacznie zwiększy komfort psychiczny naszych podopiecznych.

Rodzice często zastanawiają się, co należy do złotych zasad i standardów przygotowania do Egzaminu Ósmoklasisty. Oto i one:

1. Wczesne rozpoczęcie powtórek i ich regularność.
2. Dobry pakiet powtórkowy: zeszyty, podręczniki, pomoce dydaktyczne.
3. Przestrzeganie higieny efektywnej nauki: 30-40 min. nauki na 15 min. przerwy.
4. Zadbanie o odpowiednią higienę snu.
5. Odpowiednie odżywianie: zdrowe przekąski: orzechy, suszone owoce, chipsy z surowych warzyw, pestki słonecznika, produkty pełnoziarniste (unikajmy nagłych i krótkich skoków glukozy i wyrzutu insuliny, które towarzyszą spożywaniu białego pieczywa i białych makaronów), świeże owoce, (nie w nadmiarze, ale wspomagająco proneurodydaktycznie mogą zadziałać banany i jabłka), produkty bogate w kwasy Omega 3 i 6, czyli np. tłuste ryby. Pamiętajmy także, że 2-3 l wody na dobę to podstawa!
6. Bardzo ważna jest konsultacja pediatryczna, nie tylko przy okazji Bilansu VIII-klasisty. Lekarz umożliwi zweryfikowanie poziomu niedoboru: wit. D3, magnezu, potasu, kwasu foliowego, żelaza, wit. C, wit. B6 – tych wszystkich makro i mikroelementów, które odpowiadają za sprawną pracę naszego umysłu. Oceni także harmonijność rozwoju naszego nastolatka, pracę tarczycy, nadnerczy – struktur organizmu i układów, których dysfunkcje wpływają bezpośrednio na nastrój i tzw. napęd życiowy, a co za tym idzie na motywację do wytężonego wysiłku umysłowego.
7. Aktywność fizyczna przez cały rok, z uwzględnieniem osobniczych możliwości. Każdy półgodzinny spacer w szybszym tempie – chociaż raz dziennie – jest zbawienny. Bezpośrednio wpływa na pracę naszych neuroprzekaźników i ich poziom w naszym mózgu.
8. Trening oswajania się z egzaminem – codzienne wizualizacje, gromadzenie wiedzy na temat, jak będzie przebiegał egzamin, z najdrobniejszymi detalami technicznymi, obrazowanie samego siebie w różnych sytuacjach egzaminacyjnych, począwszy od wejścia do sali i zajęcia miejsca w ławce – na zasadzie pozytywnych przekazów w kontekście sukcesu, nie zaś odczuwanego lęku i napięcia.
9. Do treningu mentalnego należy także wykonywanie zadań egzaminacyjnych, nawet wtedy, gdy jeszcze nie do końca to potrafimy. Po to, by wiedzieć, z czym tak naprawdę mamy do czynienia. To pozwala na zachowanie kontroli i poczucia sprawczości, a co za tym idzie budowania poczucia własnej wartości przydatnej w realizacji celów.
10. Higiena postępowaniu w tzw. „dniu przed”. Jest to wyłącznie czas na zastosowanie technik relaksacyjnych, spacer, realizację hobby, zauważenie siebie i swoich potrzeb, zajęcie się sobą, a także odpowiednie przygotowanie techniczne, czyli przygotowanie legitymacji szkolnej, stosownego stroju, przyborów i posiłku oraz wody.
11. Nie warto się spóźniać! Dobre przygotowanie strategiczne uwzględnia wcześniejsze wstanie w dniu egzaminu, zjedzenie energetycznego śniadania i wyciszenie się.

Autor: mgr Anna Pasławska-Turczyn, psycholog Centrum Zdrowia Kobiet